คอดาบไทยจะมีลักษณะทรงกลมทว่าปลายคอดาบจะผายออกเล็กน้อย ในบางสกุลดาบจะมีกระบังดาบแต่จะพบในดาบหลวง ไม่ค่อยพบเห็นในดาบของประชาชนทั่วไป การตีขยายคอดาบนี้จำเป็นต้องอาศัยทั่งบ้อง ซึ่งเป็นทั่งประยุกต์ที่ไม่ได้มีขายทั่วไป รูปทรงของทั่งจะคล้ายกับตัว “โ” ด้วยเหตุนี้ช่างตีดาบหลายคนจึงเรียกว่า ทั่งตัวโอ นั่นเองค่ะ
นอกเหนือจากอุปกรณ์ตีมีดอันประกอบด้วยค้อน ทั่งรองตี คีมจับเหล็ก ตะไบ ก็จะมีอุปกรณ์ที่เพิ่มเข้ามาเพียง 3 อย่างคือ
1.ก่อนจะตีทั่งก็ใช้กรรมวิธีการเตรียมเช่นเดียวกับการตีมีด คือการนำไปเผาคืนไฟทิ้งไว้เพื่อให้เหล็กคลายตัวและป้องกันการแตกร้าวหลังตี
2.ท่อนเหล็กที่จะใช้ทำทั่งนี้มีสัณฐานกลม แล้วบังเอิญว่าคีมคีบของเราก็ประยุกต์จากคีมปอกมะพร้าวธรรมดาๆ ไม่อาจคีบจับเหล็กได้มั่น ต้องใช้มือเปล่าในการจับเหล็กแทนคีมคีบในบางจังหวะ ด้วยเหตุนี้จึงต้องมีการหล่อเลี้ยงน้ำลดความร้อนอยู่ตลอดเวลา
3.การลงค้อนต้องทุบและค่อย ๆ หมุนมือตามไปด้วย เพื่อให้ค้อนสัมผัสกับผิวชิ้นงานได้สม่ำเสมอ ซึ่งเป้าหมายในการตีครั้งแรก คือการตีไล่ให้ปลายทั่งมีความเรียวไล่ระดับเป็นทรงกรวยจึงจะสามารถสอดคอดาบเข้าไปตีขยายได้นั่นเองค่ะ
4.ต้องควบคุมน้ำหนักมือให้เท่า ๆ กัน ถ้าหากลงน้ำหนักเบาหรือหนักเกินไปหน้าทั่งก็จะมีรอบยุบที่ตื้นลึกต่างกันทำให้ลำบากในยามที่ต้องมาขัดแต่งในภายหลังค่ะ
5.เมื่อตีปลายทั่งได้ทรงตามที่ต้องการแล้วก็ต้องมาขูดผิวด้วยตะไบ เหล็กชนิดนี้มีทั้งความแข็งและหนา จึงถือเป็นขั้นตอนที่ต้องใช้แรงและอาศัยระยะเวลาในการขัดไม่น้อยเลยล่ะค่ะ
6.เมื่อขัดผิวเสร็จแล้ว ต่อไปจะมาเผาทั่งเพื่อตีดัดโค้งให้เป็นตัวโอ โดยจะเน้นเผาเฉพาะจุดค่ะ
7.เมื่อเหล็กแดงแล้วก็ยัดลงในรูทั่ง (โมลด์ดัดเหล็ก) แล้วทุบเหนือบริเวณที่ถูกเผา แต่ถ้าใครมีประแจดัดเหล็กก็จะใช้วิธีการดัดคล้ายกับการดัดเหล็กโครงสร้างซึ่งจะดัดให้เป็นฉากหักศอก
8.พอสีเหล็กเริ่มแดงก่ำก็หยุดความร้อนด้วยการนำไปชุบน้ำเปล่า แต่ถ้าบริเวณปลายมีการยู่ลง ก็อย่าลืมตีแต่งเพื่อให้คืนทรงเดิม
9.ทีนี้ก็จะเผาบริเวณปลายทั่งเพื่อชุบแข็งค่ะ เหล็กที่เราใช้เป็นเหล็กคาร์บอนกลาง ควรเผาให้เหล็กเป็นสีเหลืองสว่างแล้วจึงค่อยชุบ แต่วิธีนี้จะใช้กับมีดไม่ได้ จะใช้กับเหล็กที่มีความหนาเท่านั้น แม้ทั่งชิ้นนี้จะถูกชุบลงในน้ำเป็นเวลานาน ทว่าเหล็กก็ยังคงมีความร้อนสะสมในเนื้อเหล็ก ไม่ได้เย็นตัวฉับพลันเหมือนเหล็กชิ้นบาง
10.ติดตั้งทั่งตีมีดกับท่อนไม้เนื้อแข็ง ถ้าจะให้ดีควรเป็นไม้แดง ไม้ประดู่ ไม้พะยูง ควรหลีกเลี่ยงไม้พะยอม ไม้ยาง ไม้เนื้ออ่อนซึ่งจะทำให้ฐานทั่งโยกคลอนจากแรงตีได้
…ทั่งตัวโอหรือทั่งบ้องใช้รองดัด
ตีท่อรัดด้ามบ้องทองผสม
ดัดเส้นลวดแต่งโค้งเป็นวงกลม
กลุ่มช่างถมใช้ตีปล้องเครื่องทองแดง
…ทั่งเหมือนครูผู้สอนศิษย์เป็นมีดกล้า
กว่าจะเป็นศาสตราอาวุธแกร่ง
ต้องผ่านทั่งผ่านค้อนไฟร้อนแดง
ผ่านตะไบไสแต่งขัดแปลงคม…ฉัตรสุมาลย์ ภูแต้มนิล ประพันธ์
นักเขียน ผู้บรรยายเสียง ร้อยเรียงเนื้อหาของชาน่าคราฟต์ Chana Craft
Line id: @633pecgt